Chapter : નિકાહ
(Page : 129-130-131-132-133-134)
સવાલઃ– બરતાનિયામેં બા’ઝ હઝરાત વકતી તોર પર વીઝા લેકર અપને મુલ્ક સે તશ લાતે હેં ઉનમેં સે ગૈર શાદીશુદહ હઝરાત બ્રિટિશ મુસ્લિમ લળકીયોંસે શાદી કર કે રહાઈશકા હક હાસિલ કરતે હેં, ઈસ સિલસિલેમેં બ્રિટિશ કાનૂનકે મુતાબિક નિકાહ પળ્હ કર (જિસે સિવિલ મેરેજ કહેતે હેં) મેરેજ સર્ટીફિકટ હાસિલ કર કે મુસ્તકિલ વીઝા મિલને તક ન ઈસ્લામી નિકાહ પળ્હતે હેં ઔર ન લળકી કી રૂખ્સતી અમલમેં આતી હે, યાદ રહે કે હુકૂમતકે રજિર્સ્ટડકે આફિસમેં નિકાહ પળ્હાને વાલા કભી ગેર મુસ્લિમ હોતા હે કભી ઓરત, અલબત્ત ઉસ મજલિસ મેં હમારે દો ચાર મુસ્લિમ મર્દ – ઓરત હાજિર હોતે હેં, અબ જવાબ તલબ અમ્ર યે હે કે :
(અલિફ) કયા હુકૂમતે બરતાનિયાકે કાનૂનકે મુતાબિક નિકાહ પળ્હાનેવાલા ગેર મુસ્લિમ મર્દ યા ઓરત ચંદ મુસ્લિમ મર્દો ઓર ઓરતો કે સામને દુલ્હા દુલ્હનકા ઈજાબ વ કુબૂલ કરવા દે તો શરઈ તોર પર નિકાહ વાકેઅ હો જાએગા ? અબ દો બારહ ઈસ્લામી નિકાહ પળ્હાને કી જરૂરત હોગી કે નહિ?
(બા) લળકીકી બરતાનિયા મેં રહાઈશકા હક હાસિલ કરનેકે લિયે હોમ આફિસ પર મેરેજ સર્ટીફિકટ કે અલાવહ ઈસ્લામી નિકાહનામા ભી ભેજના પળતા હે ઈસ લિયે ફિર ઈસ્લામી નિકાહ પળ્હા કે ઈસ્લામી નિકાહ સર્ટીફિકટ હાસિલ કર કે ભેજા જાતા હે. ઉસ સર્ટીફિકટ પર બાકાઈદહ લળકા – લળકી દોનોં કે દસ્તખત કરાયે જાતે હેં, કયા ખુત્બએ નિકાહ ઔર ઈસ્લામી તરીકાસે નિકાહ પળ્હાએ બગૈર નિકાહકે રજિર્સ્ટડ પર લળકા લળકી દોનોં અપને નિકાહ કી રઝામંદીકે સિર્ફ દસ્તખત કર દે તો ઉસ સે ઈસ્લામી નિકાહ સાબિત હો જાએગા?
(જીમ) લળકીકે સિવિલ મેરેજ કરને ઔર ઈસ્લામી નિકાહ પર દસ્તખત (બગૈર ઈસ્લામી નિકાહકે) કરને કે બાદ કભી લળકી અપના ઈરાદહ બદલ દેતી હે ઔર જિસસે સિવિલ મેરેજ હુવા હે ઉસકે બજાએ દૂસરે લળકેસે યે સમજકર ઈસ્લામી નિકાહ કિસી મોલ્વી સાહબ સે પળ્હા લેતી હે કે અગલે લળકેસે બાકાઈદહ નિકાહ નહીં હુવા હે તો અબ ઈન દોનોં નિકાહો મેં સહીહ નિકાહ કોનસા સમજા જાએગા?
જવાબ : – (૧) જિન દો મર્દ વ ઓરતકા બાહમી નિકાહ કરના હલાલ વ જાઈઝ હે, ઐસે મર્દ વ ઓરત કે દરમિયાન નિકાહ કે મુનઅકિદ હોને ઔર સહીહ વ મોઅતબર હોને કે લિયે ચંદ બુનિયાદી બાતોં કા હોના જરૂરી હે, અગર ઉન બુનિયાદી બાતો કી રિઆયતકે સાથ નિકાહ વુજૂદમે આએ તો વો નિકાહ શરઈ તોર પર મુનઅકીદ સહીહ ઔર મોઅતબર શુમાર હોગા, વરના સહીહ વ મોઅતબર ન હોગા, મર્દ વ ઓરત ખૂદ યા દોનોં કે વકીલ યા વલી યા દોનોં મેં સે એક કા વકીલ યા વલી ઔર દૂસરા ખુદ ઈજાબ વ કુબૂલ કરે.
(ર) ફરીકૈન કી જાનિબસે ઈજાબ વ કુબૂલ કે ઉન જુમલોંકા ઝબાન સે તલફફુઝ પાયા જાએ જિન જુમલો સે ઈજાબ વ કુબૂલ હોતા હે, (મષલન એક ફરીક કહે કે મેંને તુજ ફુલાં સે ઈતને મહર કે ઈવઝ નિકાહ કિયા યા વકીલ વ વલી કહે કે મેંને તુજ ફુલાં કા ઈતના મહર કે ઈવઝ ફુલાંસે નિકાહ કર દિયા યા તુને અપની ઝાત કો મેરે નિકાહમેં બ ઈવઝ ઈતને મહર દિયા ઔર વકીલ વ વલી યે કહે કે તુમને અપની ઝાતકો ફુલાં કે નિકાહ મેં દિયા ઔર વો જવાબ મેં કહે કે મેને અપની ઝાતકો બઈવઝ ઈતને મહર ફુલાં કે નિકાહમેં દિયા ફિર દુસરા ફરીક ઉસી મજલિસમેં કહે મેને ઈસ નિકાહ કો કુબૂલ કિયા યા ઉસકા વકીલ યા વલી કહે કે મેને અપની મુવકિકલહ યા મુવકિકલ યા મેરી ઝેરે વિલાયત ફુલાં કી જાનિબ સે ઈસ નિકાહકો કુબૂલ કિયા) અગર નિકાહ કરને વાલે ફરીકૈનકી જાનિબ સે યા ઉનકે વલી યા વકીલ કી જાનિબ સે ઈજાબ વ કુબૂલ કા ઝબાન સે તલફફુઝ ન હો ઔર સિર્ફ તહરીરી ઈજાબ વ કુબૂલ પર યા નિકાહ નામા કે કાગજ પર દોનોં ફરીક દસ્તખત કરદે તો નિકાહ મુનઅકીદ ન હોગા ઔર સાબિત ન હોગા.
(૩) ઈજાબ વ કુબૂલ કા એક હી મજલિસ મે હોના જરૂરી હે, અગર ઈજાબકે બાદ મજલિસ બદલ ગઈ ઔર કુબૂલ દૂસરી મજલિસમેં હુવા તો સિર્ફ ઈસ કુબૂલસે નિકાહ મુનઅકિદ ન હોગા બલકે ફરીકે ષાની કી જાનિબ સે ઈસ દૂસરી મજલિસ મેં જવાબી કોલ જરૂરી હે.
(૪) ઈજાબ વ કુબૂલ કી મજલિસ મેં દો મુસલમાન બાલિગ મર્દ યા એક મુસલમાન બાલિગ મર્દ ઔર દો બાલિગ મુસલમાન ઓરતેં મવજૂદ હોં અગર ઐસે ઔર ઈતને હઝરાત નિકાહ કે ઈજાબ વ કુબૂલ કી મજલિસ મેં મોજૂદ ન હો તો નિકાહ સહીહ વ મોઅતબર ન હોગા ઔર યે હઝરાત નિકાહ કે ગવાહ કહે જાતે હેં.
(પ) ઈન હઝરાત કા ફરીકૈન કે ઈજાબ વ કુબૂલ દોનોં કો સુનના ઔર યે સમજના કે યે ઉન દોનોં કા નિકાહ હો રહા હે, યે જરૂરી હે અગર ઉનહોંને ફરીકૈન કે ઈજાબ વ કુબૂલ કો નહીં સુના યા સુન કર ઈસકો દોનોં કા નિકાહ હોના નહીં સમજા, તો ભી યે નિકાહ સહીહ વ મોઅતબર ન હોગા. નિકાહ જાઈઝ ઔર સહીહ હોને કી બુનિયાદી બાતોંકી તફસીલકે બાદ સવાલનામા મેં ઝિક્ર કરદહ સવાલોં કા જવાબ યે હે કે……..
(અલિફ) અગર રજિસ્ટર્ડકે દફતરમેં જાકર દૂલ્હા દુલ્હન રજિસ્ટરાર કે સામને દો બાલિગ મુસલમાન મરદોં યા એક બાલિગ મુસલમાન મર્દ ઔર દો બાલિગ મુસલમાન ઓરતોંકી મોજૂદગીમેં ઉપરકી ઝિક્ર કરદહ તફસીલ કે મુતાબિક અઝ ખૂદ ઈજાબ વ કુબૂલ કર લેં યા રજિસ્ટરાર કે ઈજાબ વ કુબૂલ કહલવાને કી સૂરતમેં ઈજાબ વ કુબૂલ કર લેં તો ઈસ સૂરતમેં શરઈ એઅતેબારસે દોનોંકા નિકાહ સહીહ તોર પર મુનઅકિદ ઔર સાબિત હો જાએગા, ઔર દોનોં મેં ઈસ નિકાહસે મિયાં બીવી કા રિશ્તા હો જાએગા, અબ રિશ્તએ નિકાહકે વુજૂદકે લિયે ઔર બાહમી મિયાં બીવી બનનેકે લિયે દો બારહ રાઈજ ઈસ્લામી તરીકે સે નિકાહ પળ્હના જરૂરી નહીં હે, બાકી એલાનકે સાથે ખુત્બએ મસ્નૂનાકે બાદ મુસલમાનોંકી એક જમાઅત કે સામને કિસી સાલેહ મર્દકે તવસ્સુતસે મસ્નૂન તરીકા પર દો બારહ નિકાહ કર લે, યે જાઈઝ હે બલકે અફઝલ હે.
યહાં યે બાત મલહૂઝ રહે કે ગૈર મુસ્લિમ રજિસ્ટરાર મર્દ યા ઓરત કે ઈજાબ વ કુબૂલ કહલવાને સે નિકાહ કી સિહત પર કોઈ અસર નહીં પડેગા, કયૂંકે રજિસ્ટરાર અકદે નિકાહકી ઈસ સૂરતમેં મહઝ ઈજાબ વ કુબૂલ કી તલકીન કરને વાલા ઔર સફીર વ મુઅબ્બીર હે, નિકાહ તો ખૂદ દુલ્હા દુલ્હન કે ઈજાબ વ કુબૂલ સે સાબિત હોગા.
(બા) ઈસ્લામી નિકાહનામા પર બગેર ઝબાની ઈજાબ વ કુબૂલ કે લળકે લળકી કે સિર્ફ દસ્તખત કર દેને સે નિકાહ સાબિત ન હોગા, અલબત્તા ઈસ્લામી નિકાહનામા પર દસ્તખતસે પહલે સુવાલનામા કી શિક (અલિફ) કે જવાબ મેં તહરીર કરદહ તફસીલ કે મુતાબિક અગર દોનોં ને રજિસ્ટરાર કે સામને સિવિલ મેરેજ કર લિયા હે તો વો સિવિલ મેરેજ ભી ઈસ્લામી નિકાહ હી શુમાર હોગા, ઈસ લિયે ઐસે સિવિલ મેરેજકે બાદ ઈસ્લામી નિકાહનામા હાસિલ કરનેકે લિયે અગર દોનોંને દો બારહ ઈજાબ વ કુબૂલ કિયે બગૈર ઈસ્લામી નિકાહનામા પર દસ્તખત કર કે વીઝા કે લિયે નિકાહનામા પેશ કિયા તબ ભી દુરૂસ્ત હે, ઈસ લિયે કે ઈસ્લામી નિકાહનામા તો દોનોં મેં સહીહ તોર પર નિકાહ મુનઅકિદ હો જાને કી સનદ વ શહાદત હે ઔર દોનોં કે દરમિયાન સિવિલ મેરેજસે નિકાહ સાબિત હો ચુકા હે, લેકિન ઈસ્લામી નિકાહ નામામેં ગવાહોંકે નામ ઔર નિકાહ પળ્હાને વાલેકે નામ વગૈરહકી દર્જ શુદહ તફસીલકો સચ બનાનેકે લિયે સિર્ફ ઈસ્લામી નિકાહનામા પર દસ્તખત કરના કાફી નહીં હે, બલ્કે ઈસ્લામી તરીકા પર ઈજાબ વ કુબૂલ કા ઈન ગવાહોં કે સામને નિકાહ પળ્હાને વાલે કે સામને પાયા જાના ઝરૂરી હે, તાકે નિકાહ મેં દર્જ શુદહ તફસીલ વાકેઅકે મુતાબિક હો જાએ.
(જીમ) અગર દોનોં કા સિવિલ મેરેજ જવાબ અલિફ મેં ઝિક્ર કરદહ તફસીલ કે મુતાબિક શરઈ તોર પર જાઈઝ ઔર સહીહ સાબિત હો ચુકા હે તો અબ સિવિલ મેરેજ વાલે શવહર કે તલાક દિયે બગેર ઉસ લળકી કા દૂસ્રે કિસી લળકે સે નિકાહ કરના હરામ ઔર નાજાઈઝ હે, યે લળકી સિવિલ મેરેજકી વજહસે ”વલમુહસનાતુ મિનન્નિસાઅ્” મેં સે હો ચુકી હે, જિસકે નિકાહકો કુર્આને કરીમને સરાહતન હરામ ફરમાયા હે, (યા’ની શવહર કે અલાવહ દૂસ્રે કિસી શખ્સ સે) અગર કિસીને લાઈલ્મી મેં દૂસ્રા નિકાહ પળ્હ લિયા યા પળ્હા દિયા, તો વો જાઈઝ વ મુઅતબર ન હોગા ઔર પેહલે સાબિત શુદહ સિવિલ મેરેજ હી જાઈઝ, સહીહ ઔર મુઅતબર રહેગા.
وینعقد متلبسا بإیجاب من أحدھما وقبول من الآخر . ( الدر مع الرد : ص۔ ۲۶۲ ج، ۲)
فلا ینعقد بقبول بالفعل کقبض مھر ولا بتعاط ولا بکتابۃ حاضر بل غائب بشرط إعلام الشھود بما فی الکتاب مالم یکن بلفظ الأمر فیتولی الطرفین ( قولہ ولا بکتابۃ حاضر) فلوکتب تزوجتک فکتبت قبلت لم ینعقد بحر والأظھرأن یقول فقالت قبلت الخ اذ الکتابۃ من الطرفین بلا قول لا تکفی ولو فی الغیبۃ تأمل .
( الدر مع الرد :۲؍۲۶۵)
ومن شرائط الإیجاب والقبول اتحاد المجلس لوحاضر ین وإن طال. (الدر مع الرد ۲؍۲۶۶)
وشرط حضور شاھدین حرّین أو حر و حرتین مکلفین سامعین قولھما معا علی الأصح فاھمین أنہ نکاح علی المذھب. ( الدر مع الرد: ۲؍۲۷۲)
Log in or Register to save this content for later.