[૭૪] બુખારી શરીફની હદીસો અને તેના રાવીઓને ટીકાપાત્ર સમજવા

Chapter : માનવંત ઇમામો, મુહદ્દિસો, ઉલમા અને અવલિયાઓ ઇઝામ (રહ.)

(Page : 196 to 197)

સવાલ : અગર કોઈ શખ્સ યેહ અકીદહ રખ્ખે કે સહીહ બુખારી શરીફ કે રુવાત ર્થાર રિવાયાત તન્કીદસે બાલાતર નહી હૈં તો ઐસે શખ્સ પર શરઈ તોર પર કયા હુકમ આઈદ હોગા ? ફાસિક વ ફાજિર હોગા યા નહી?

જવાબ : બુખારી શરીફકે રુવાતમેં હઝરાત સહાબએ કિરામ ભી હૈં, જિન્કે મુતઅિલ્લક અઈમ્મએ હદીસકા મુત્તફકહ ફૈસલા હે કે :

                “તમામ સહાબએ કિરામ આદિલ હૈં.”

                લિહાઝા રુવાત સહાબએ કિરામ રદિયલ્લાહુ અન્હુમ અજમઈન કો કાબિલે જર્હ ર્થાર તઅ્ન એ”તિકાદ કરના ગુમરાહી ર્થાર ફિસ્ક હે ર્થાર નુસૂસે સરીહહ કે ખિલાફ હેં.

                અલબત્ત શરીઅતે મુકર્રમહકી તગય્યુર વ તહરીફસે હિફાઝત ઓર અહાદીસકી સિહ્હત વ સુક્મકો જાંચને કે લિએ સહાબએ કિરામ રદિયલ્લાહુ અન્હુમ અજમઈન કે અલાવહ બુખારી શરીફ કે દૂસરે રુવાત કે મુતઅિલ્લક ઉસૂલે જર્હ વ તઅ્દીલ કે મુતાબિક  નિય્યતે સહીહા સાદિકહ કે સાથ જર્હ કરના જાઈઝ હે.

                ફિર ઉન રુવાતકી જર્હ વ તન્કીદ ભી સિર્ફ ઉસ શખ્સ કે લિએ જાઈઝ હે જો વાકિઅમેં જર્હસે વાકિફ ઓર ઉસ્કા માહિર હો ઓર ઈસ બાબમેં ઉસ્કી બાત મકબૂલ ઓર હુજ્જત માની જાતી હો. જો શખ્સ ઐસા ન હો ઉસ્કે લિએ કિસી રાવીકી જર્હ વ તન્કીદ કરના જાઈઝ નહી હે. અગર વોહ કરેગા તો ગીબતે મુહર્રમહ કા મુરતકિબ ઓર ફાસિક વ ફાજિર હોગા.

                ઈસી તરીકા સે કિસી રાવીકી તન્કીસ ઓર ઐબદરી કે ઈરાદાસે અરબાબે જર્હ વ તઅ્દીલ કી જર્હ નકલ કરેગા તો વોહ ભી ગીબતે મુહર્રમહ કા મુરતકિબ ઓર ફાસિક વ ફાજિર હોગા.

ثُمَّ إِنَّمَا يَجُوز الْجَرْحُ لِعَارِفٍ بِهِ ، مَقْبُول الْقَوْل فِيهِ ، أَمَّا إِذَا لَمْ يَكُنْ الْجَارِح مِنْ أَهْل الْمَعْرِفَة ، أَوْ لَمْ يَكُنْ مِمَّنْ يَقْبَل قَوْله فِيهِ ؛ فَلَا يَجُوز لَهُ الْكَلَام فِي أَحَد ؛ فَإِنْ تَكَلَّمَ كَانَ كَلَامُهُ غِيبَةً مُحَرَّمَةً ، كَذَا ذَكَرَهُ الْقَاضِي عِيَاضٌ رَحِمَهُ اللَّه وَهُوَ ظَاهِرٌ . قَالَ : وَهَذَا كَالشَّاهِدِ يَجُوزُ جَرْحُهُ لِأَهْلِ الْجَرْح ، وَلَوْ عَابَهُ قَائِلٌ بِمَا جُرِّحَ بِهِ أُدِّبَ وَكَانَ غِيبَةً .(شرح نووی مع مسلم، ص؛1/20)

                ઓર જો શખ્સ બુખારી શરીફકી અહાદીસે મર્ફૂઅહ મુત્તસિલહ કો કમઝોર, કાબિલે તન્કીદ ઓર હલ્કી ખયાલ કરે તો ઉસ્કે મુતિલ્લક હઝરત શાહ વલિયુલ્લાહ મુહદ્દિસે દહેલવી રહમતુલ્લાહિ અલયહ ફરમાતે હેં કે  :   “વોહ મુબ્તદિઅ ઓર મુસલમાનોંકે રાસ્તે કો છોળ કર ઉન્કે ખિલાફ રાસ્તે પર ચલને વાલા હે.”        [“હુજ્જતુલ્લાહિલ્ બાલિગહ” : ૧ / ૧૩૩] Log in or Register to save this content for later.